Tôi bắt đầu học lớp ấu
trĩ viên (mẫu giáo) lúc được 5 tuổi
(năm 1971). Trong thời gian học trong môi trường Khải
Minh (cho đến năm 1975), trong đôi mắt
tuổi thơ của tôi, trường Khải Minh là một
ngôi trường rộng lớn, sạch sẽ.
Thầy Cô giáo chững chạc, lịch sự, và đẹp
người. Các bạn học ai cũng đều
dễ thương, mặt mũi sáng sũa, thương yêu giúp đỡ lẫn
nhau. Lúc đó tôi vẫn biết có một số Thầy
Cô giáo sau khi tốt nghiệp ở trường và ở
lại làm Giáo Viên luôn. Nhưng tác phong và tŕnh độ
vẫn được trang bị rất chuyên nghiệp.
Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi
ca vũ nhạc, thi đấu bóng rổ, thi toán, luận
văn, nhạc.... Đối với tôi, thời
thơ ấu trải qua ở trường Khải
Minh là thời kỳ hoàng kim của cuộc đời
tôi. Khải Minh như là một thiên đường
với những Thầy Cô giáo là những vị Tiên,
các học sinh như là những thiên sứ...
Trong Lớp Học: Thầy
Cô, Bạn Cùng Lớp Và Bài Học
Trong khối
một gồm có 3 lớp: A, B, C.
Mỗi lớp có hơn 50 học sinh. Tôi học
lớp 1C. Lớp trưởng từ lớp 1C là
Phan Thúy Ưng: Một cô bé thông minh, học giỏi
và dễ thương nhất lớp với cặp mắt
to đen láy và khuôn mặt bầu bỉnh. Lên lớp
2, tôi học tiếp lớp 2C nhưng lên lớp 3 th́ 3
lớp A, B, C nhập lại chỉ c̣n 2 lớp,
và mỗi lớp có đến hơn 60 học
sinh. Tôi học lớp 3B. Lúc này tôi đă
chơi thân với các bạn Ngụy Chí Phát, Lâm Minh Hoa,
Thạch Quốc Trụ, Lâm Di Quư, Soái Diệc Xuyên, anh
em Mai Quảng Thành, Mai Quảng Liêm…
Sách giáo khoa của Đài Loan và chương tŕnh giảng dạy
của trường khiến tôi rất thích thú. Từ
nhỏ, tôi đă tỏ ra xuất sắc môn tiếng
Hoa. Có thể do tôi có điều kiện khá thuận
lợi: Ở nhà tôi có máy hát đĩa và cả
ngày đều phát các bài hát do các ca sĩ nổi
tiếng hát như: Huỳnh Thanh Nguyên, Thanh
Sơn, Dương Tiểu B́nh, Trương Tiểu
Anh, Đặng Lệ Quân...
khiến tôi không học cũng phải thuộc
ḷng . Trong các buổi văn nghệ của lớp
Cô Hàn Hồng (Cô chủ nhiệm của lớp tôi)
thường gọi tôi lên đứng giữa lớp
hát. Tôi c̣n nhớ tôi hay hát các bài hát mới nhất
và thịnh hành nhất thời đó như: Thiên
Ngôn Vạn Ngữ (Mùa Thu Lá Bay), Hải Âu Phi Xứ,
Minh Nhật Thiên Nhai (Cánh Chim Bạt Gió), Tam Hữu Thiên
Thiên Kết (Biết Tỏ Cùng Ai)... chủ yếu là
các tác phẩm nhạc phim của Quỳnh Dao. Thực
tế tôi ở nhà tôi xem lời và hát theo, chứ một
chú nhóc như tôi ở vào tuổi đó biết ǵ gọi
là t́nh yêu mà hát!
Ngoài môn “phanh âm”, tôi kém cả môn viết. Tôi cũng viết chữ rất
xấu, có thể là do tôi viết bằng tay trái. Thực
tế rất ít người viết chữ Hoa mà lại
viết tay trái! Theo tôi nghĩ có thể Cô giáo không
phát hiện, chứ nếu không hiện nay tôi phải
dùng tay phải viết chữ rồi. Mỗi một
lần đến ngày cuối cùng để được
nghĩ Tết, Cô giáo cho chúng tôi bài tập viết về
nhà viết cả chục trang giấy và không khí trong lớp
rất sôi động, ồn ào cả Cô giáo cũng
không văn hồi được trật tự trong lớp...
Về các bài học tôi vẫn c̣n ấn tượng về
sự thông minh lanh trí cứu bạn của Tư Mă
Quang, về sự kiên tŕ của Ngu Ông khi dời ngọn
núi trước nhà, tấm ḷng hết ḷng v́ dân của
Vua Đại Vũ khi chống lũ lụt và cả những
bài học về các đức tính của các danh nhân Âu
Mỹ như Washington, Edison, Watt... Môn học bàn
tính tôi cũng nhớ khá đậm nét: Khi dạy
Thầy Hàn Quốc B́nh mang theo cái bàn tính to bằng cái
bàn và treo trên bảng để dạy, và mỗi học
tṛ tự mua một cái bàn tính nhỏ bé xíu bằng kích
thước một quyển sách, và chúng tôi hay dùng làm
giày trượt patin... Thật kỳ lạ: Những
bài học tôi học từ tiểu học tôi lại
nhớ rất nhiều, c̣n những bài học tôi học
khi tôi khôn lớn lại khiến tôi mau quên. Tại
sao? Có phải khi tôi không c̣n ở trong môi trường
Thiên đường của Khải Minh th́ cái tinh, cái
thần, và cái tâm của tôi cũng mất theo? Và tự
sâu đáy ḷng tôi, tôi vẫn nhớ và biết ơn dạy
dỗ của các Thầy Cô của Khải Minh, nhất
là cô Hàn Hồng. C̣n những Thầy Cô giáo sau này
tôi lại ít ấn tượng hơn. Theo tôi có thể là do môi
trường học khác nhau.
Ở lớp ấu trĩ, tôi ngồi chung bàn với
Lâm Thục Anh nhà ở đường Quốc Lộ
1. Lớp 1, tôi ngồi chung với Quánh Hán Minh, một
anh chàng hiền lành. Lên lớp 2, tôi ngồi chung với
Lư Vĩ Cường, một anh chàng có đôi mắt to
và hàng mi cong vút, con trai của ông Lư
Thắng Hữu. Lớp 3, th́ tôi ngồi chung với
Vân Đại An, con trai của nhà hàng Dân Thiên, anh chàng lúc
nào cũng ăn vận gọn gàng, sạch sẽ...
Sau ngày Nha Trang giải phóng, Phan Thúy Ưng không c̣n học
ở Khải Minh nữa (điều này khiến tôi buồn
và tiên tiếc cái ǵ đó) và tôi được bầu
làm lớp trưởng, đây là chức vụ đầu
tiên trong đời tôi và tôi giữ chức đó cho
đến ngày rời khỏi Khải Minh. Sau này,
khi tôi không c̣n học ở Khải Minh, tôi tham gia nhiều
lớp học khác nhau, nhưng tôi luôn luôn từ chối
công việc lớp trưởng. H́nh như đối
với tôi chỉ có ở Khải Minh mới thấy
công việc lớp trưởng có ư nghĩa...
Trong Sân Trường: Mồ
Hôi, Máu Và Nước Mắt
Đối với
nam sinh ở Khải Minh mà không biết chơi bóng rổ
th́ không phải là học sinh Khải Minh. Gần
như tất cả nam sinh đều chơi bóng rổ,
lứa tuổi nhỏ như tôi ném không nỗi trái banh
hiệu Quốc Quang th́ đi mua trái banh tennis
chơi. Năm tôi học lớp 3 th́ lớp tôi bắt
đầu được tham gia thi đấu cùng lớp
khác. Tôi nhớ lớp tôi lấy tên là đội Hải
Âu, nhưng đánh quá dỡ v́ trong lớp đa số
nhỏ con. Lúc đó trong mắt tôi rất ngưỡng
mộ đội bóng lớp 6 gồm có các anh Ngụy
Minh Phát, Lâm Lê Minh... đội bóng mang tên Thượng
Vơ và có số áo rất to như số 89, 90, 110...
Bản thân tôi năm học lớp 3 rất ốm và
thấp người nên không được chọn cho
đội bóng của lớp, tôi ném trái banh không đến
rổ mà chơi cái ǵ? (tôi nghĩ hiện
nay đem cả lớp ra so th́ tôi có thể cao to nhất
lớp: Cao 1m72, nặng 75kg). Mỗi lần
đến giờ ra chơi, tôi cùng các bạn như Ngụy
Chí Phát, Thạch Quốc Trụ, Lâm Minh Hoa... chơi bằng trái banh
tennis. Thường th́ chúng tôi chơi bên sân phụ,
tức sân nhỏ bên trước cửa Giáo Vụ Xứ
chứ bên sân lớn các anh lớp lớn chơi kín cả.
Và chúng tôi chơi say sưa suốt cả giờ ra
chơi, mồ hôi nhễ nhăi nhỏ đầy sân
trường.
Có một buổi chiều Chủ Nhật tôi đến
trường chơi và say sưa xem các anh lớp lớn
chơi bóng rổ, tôi đứng ngay dưới giàn rổ
xem. Trong một đợt tấn công ném banh vô rổ,
anh Vương Tường theo đà nhào vô người
tôi và dẫm trúng ngón cái chân trái của tôi làm toét ngón và
chảy máu, anh Tường chỉ hỏi qua quưt và tiếp
tục chơi. Tôi lê chân về nhà và máu nhỏ giọt
theo đường tôi đi. Hiện nay mỗi lần
tôi nh́n thấy dấu sẹo ở ngón chân cái là tôi nhớ
lại tai nạn này: Một kỷ niệm về
mê xem bóng rổ!
Năm học 1974, nhà trường có quy định cấm
học sinh mua quà vặt ở ngoài trường vô
ăn. Hôm đó, tôi mua gói bánh ở căn tin nhà
trường và trên đường về lớp th́ bị
Thầy Mao bắt được, Thầy cho là tôi mua
quà từ ngoài trường và bắt phạt tôi đứng
giữa sân trường phía trước Hiệu Vụ
Xứ cả buổi. Tôi tủi hổ và khóc tức
tưởi giữa sân trường, nhiều học
sinh đi ngang qua nh́n tôi khiến nước mắt tôi
càng lăn nhanh liên tục xuống đôi g̣ má và nhiễu
ướt sân dưới chân tôi...
Ân Trọng Như Sơn, Nghĩa
Thâm Tựa Hải:
Cha tôi qua
đời khi tôi c̣n thiếu 7 ngày là vừa tṛn 1 tuổi.
Mẹ tôi lo cho bốn đứa con cái ăn, cái mặc
đă là quá gian khổ rồi làm sao lo nổi cái học
của con, nhất là học phí của trường
đối với một người đàn bà chồng
chết quá trẻ không có để lại gia tài sản
nghiệp ǵ cả. May sao cộng đồng
người Phúc Kiến ở Nha Trang xác nhận và mẹ
tôi đến trường xin cho bốn anh em tôi
được học miễn phí
v́ hoàn cảnh quá khó khăn. Các vị trong Đổng
Sự Hội và nhà trường chấp nhận việc
học của bốn anh em chúng tôi được miễn
cả về học phí và sách vở, mẹ tôi chỉ
cần lo áo quần đồng phục. Tôi nghĩ
nếu lúc đó không có tiền học Khải Minh chắc
tôi phải học trường công lập dạy toàn
tiếng Việt và cuộc đ̣i tôi chắc là rẽ
sang ngă khác... Từ thập niên 30 của thế kỷ
trước cho đến năm 1975, các vị sáng lập
trường, các vị trong Đổng Sự Hội cùng
các vị Mạnh Thường Quân góp tài lực xây dựng
trường Khải Minh cho đến nay vẫn c̣n
lưu danh bia đá tại trường: Khi vô cổng
trường nh́n bên tay phải ta sẽ thấy ngay bốn
bia đá ghi danh các vị sáng lập và xây dựng
trường. Bốn bia đá lập danh sách các thời
kỳ khác nhau: Năm 1933, 1948, 1956, 1971. Hơn
bảy mươi năm biết bao biến cố xảy
ra, biết bao thăng trầm, biến đổi ở
trường Khải Minh, dù cho tên trường đă
thay đổi đến 5, 6 lần, nhưng bốn
bia đá đó vẫn được giữ nguyên, những
công sức vĩ đại của các vị Kiều
Hiền vẫn hiện hữu cùng năm tháng, vẫn
được ghi ḷng tạc dạ không những của
cá nhân tôi mà c̣n của hàng ngàn cựu học sinh Khải
Minh trên toàn thế giới và xứng đáng được
cả hàng vạn học sinh đă học, đang học
và sẽ học ở ngôi trường này nhớ
ơn.
Vỡ Mộng Và Niềm Tự
Hào:
Năm 1975, sau khi chế độ Miền Nam Việt
Nam tan vỡ, hàng loạt ước mơ của tôi cũng
tan vỡ theo: Tôi không c̣n mơ ước chóng lớn
để được mặc quần dài và thắt
cravate như các anh lớp lớn; tôi không c̣n mơ
ước chóng lớn để chính thức trở
thành cầu viên của đội bóng rổ Kiều
Thanh đầy kiêu hănh của trường; tôi không c̣n
được đào tạo tiếng Hoa đầy
đủ để trở thành người xử dụng
tiếng Hoa xuất sắc như người bản
xứ; tôi không c̣n cơ hội lớn lên làm giàu để
trở thành Đổng Sự của trường, góp công
sức cho nhà trường; tôi không c̣n nhận
được sự dạy dỗ của các Thầy
Cô giáo mà ḿnh mơ ước lên lớp lớn sẽ
được học; điều đau buồn nhất
là tôi không c̣n và chắc là không bao giờ gặp lại
các Thầy Cô kính yêu và các bạn cùng lớp thân
thương của tôi; và điều cuối cùng là
đối với Thiên Đường Khải Minh cùng các
vị Tiên; các Thiên Sứ không c̣n nữa. Thiên
Đường đó măi măi chỉ c̣n lại trong kư ức
tôi và sẽ sống măi trong suốt cuộc đời
tôi.
Năm 1979, tôi rời khỏi Khải Minh, dù rằng
sau này tôi đi học ở các trường khác và hiện
giờ tất cả bằng cấp của tôi không có
cái nào của trường Khải Minh, nhưng khi
được mọi người hỏi tôi đă học
và tốt nghiệp ở trường nào, tôi đều
trả lời một cách rất tự hào: KHẢI MINH!
VƯƠNG VĨNH HIỆP 王永協
Nha Trang, tháng 7 năm 2005
|